Việt Nam cái nhìn địa – Văn hóa (1998)

Lời thưa trước

1.1. Từ trước đến nay, tôi vẫn kiên trì một luận điểm: Văn hoá là một thực thể có sự vận động trong không gian và thời gian. Nhìn theo chiều thời gian, văn hoá Việt Nam là một diễn trình lịch sử có những qui luật phát triển của nó. Nhìn trong không gian, văn hoá Việt Nam có sự vận động qua các vùng/xứ/miền khác nhau.

1.2. Việt Nam là một quốc gia trải dài từ Bắc vào Nam với các vùng sinh thái khác nhau. Mặt khác, Việt Nam lại là một quốc gia đa tộc người, với 54 tộc người cùng chung sống hòa hợp, đoàn kết và thân ái. Điều kiện tự nhiên, xã hội, lịch sử của các vùng không hoàn toàn như nhau. Do vậy, sự vận động của văn hoá trong không gian và thời gian luôn chịu sự tác động của những điều kiện này.

2. Trả lời câu hỏi thế nào là bản sắc văn hoá Việt Nam, nhiều học giả khả kính đã lý giải. Tôi lại chỉ là một người, nói như cụ Nguyễn Tiên Điền, xin “góp nhặt” một số “lời quê” để thêm vào một tiếng nói. Cắt nghĩa bản sắc văn hoá Việt Nam, tôi nghĩ rằng cần vẽ được những đường nét của văn hoá ở các vùng miền khác nhau. Nói khác đi tý chút, là chỉ ra được sự vận động của văn hoá trong kh ông gian.
3. Anh em ở Tạp chí Văn hoá nghệ thuật (Bộ Văn hoá Thông tin), có người là em tôi như ông PGS, PTS…

Mục Lục

1. Cao Bằng dưới cái nhìn dân gian về sự giao thoa văn hóa Tày – Việt.
2. Vị thế địa – văn hóa vùng đất Tổ.
3. Vĩnh Phú vị thế địa – chính trị và bản sắc địa văn hóa.
4. Sơn Tây – xứ Đoài văn hiến.
5. Về Sơn Tình và vùng văn hóa cổ Ba Vì.
6. Quê hương Hai Bà Trưng: kiến giải (không mới) về một vấn đề địa – sử (cũ).
7. Mê Linh hôm qua – hôm nay – ngày mai.
8. Đông Anh, truyền thống và cách mạng.
9. Thăm Gia Lâm.
10. Hà Bắc trong sự hình thành văn minh Việt cổ.
11. Kể chuyện miên man về sự sinh thành vùng văn hóa Kinh Bắc – Bắc Ninh.
12. Xứ Bắc ngày xưa.
13. Xứ Bắc – Kinh Bắc một cái nhìn địa văn hóa.
14. Thăm quê Ôn Như – một vùng văn hóa.
15. Vị thế địa văn hóa của Hà Nội nghìn xưa trong bối cảnh môi sinh lưu vực sông Hồng và..