Einstein
Lời tựa lần tái bản thứ mười
Lần tái bản này trùng hợp với sự kiện Thuyết tương đối rộng Einstein tròn 100 năm, 1915 2015, với ảnh hưởng to lớn của nó lên ngành vũ trụ học. Nói nhiều hơn về ý nghĩa của sự kiện đó được dành cho Lời tựa lần in thứ hai của quyền Thuyết tương đối hẹp và rộng của Einstein của Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, quyển sách vừa ra mất độc giả Việt Nam chưa đầy một năm sau một cuộc “lệch giờ trăm năm”. Ở đây và lần này, thay vào đó, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu với Quý độc giả bài Đọc sách EINSTEIN của GS Phạm Xuân Yêm, Paris, một nhà vật lý hạt và học giả uy tín trong cộng đồng vật lý thế giới và khoa học Việt Nam. Ông là người am tường ngành vật lý học hiện đại, bao gồm thuyết tương đối và thuyết lượng từ, cũng như vật lý hạt, mô hình chuẩn, hạt Higgs, là những chuyên môn của ông. Ông và GS Hồ Kim Quang có một quyển sách về vật lý hạt nổi tiếng tại Nhà xuất bản Springer (Các hạt cơ bản và tương tác của chúng). Trung Quốc gần đây đã xin phép dịch quyển sách.
Ông đặc biệt quan tâm việc truyền bá khoa học cho người Việt Nam, nhất là các thế hệ trẻ, để yêu thích khoa học như điều kiện tiên quyết trong công cuộc chấn hưng đất nước mà ông hàng thao thức. Ông đã viết rất nhiều trên các mạng trong và ngoài nước cho công chúng mỗi khi có những sự kiện khoa học quan trọng, cũng như trên nhiều số Kỷ yếu do một nhóm nhà khoa học Việt Nam trong và ngoài nước chủ trương từ gần mười năm qua, trong đó ông đóng vai trò kết nối tích cực, với số đầu tiên là Kỷ niệm 150 năm sinh nhật của Max Planck vào năm 2008, cha đẻ của lượng từ. Vâng, GS Phạm Xuân Yêm có lẽ là nhà vật lý chuyên nghiệp duy nhất hiện nay có nhiều bài viết nhất cho công chúng Việt Nam vì tấm lòng và ý thức trách nhiệm của ông cũng như vì tình yêu khoa học đích thực đã thấm sâu vào ông. Hơn nữa, các bài viết của ông đều toát ra tính nhân văn. Thực tế, ông là một con người nhân văn. Tiếng nói của ông là một uy tín, một authority.
Sự giới thiệu của ông cho quyển sách EINSTEIN vì thế sẽ góp thêm một tiếng nói đánh giá trung thực quyển sách từ cái nhìn của một người dày kinh nghiệm khoa học ở Paris, của một “quan sát viên” thường xuyên các sự kiện trong đời sống khoa học thế giới. Cho nên bài viết của ông là một vinh dự lớn cho quyển sách chúng tôi.
Chúng tôi xin giới thiệu với Quý độc giả và xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến Giáo sư.
Nguyễn Xuân Xanh