Việt sử – Xứ đàng trong (1558-1777) -Phan Khoang

TIỂU – DẪN

Các sử liệu về xử Thuận hóa, xử Quảng nam, phủ Gia-định trong thời kỳ các chúa Nguyễn làm chủ và mở mang đất ấy, từ hậu bán thế kỷ XVI đến hết thế kỷ XVIII, chưa được khai thác và chép thành sách Mà ấy là thời kỳ của những thế hệ đã có một tình thần tiến thủ và ý chí khai thiết đặc biệt trong lịch sử dân tộc, thời kỳ của nhữ công trình mở rộng cương-thờ trên một phần đất quản quan trọng phirong Nam. Và các sử liệu ấy, so sánh với các sử liệu thuộc các thời kỳ trước đó của nước ta, không đến nỗi quá nghèo nàn. Vì chúng ta có chánh sử, có tư sử, lại có các thiên ký sự của các giáo sĩ, thương nhân Âu châu đã bắt đầu đến Đường-trong trọng thời gian ấy. Về chánh sử cũng như tur- sử, chúng ta có hai nguồn sử liệu đối lập nhau, là Đại Việt Sử Kỹ Toàn Thư và Đại Việt Sử Ký Bản Kỳ Tục Biên, Vũ Biên Tạp Lục của Bắc hà, Khâm Định Việt Sử Thông Giảm Cương Mục, Đại Nam Thục-Lục Tiên Biên, Đại Nam Liệt Truyện Tiên Biên, Gia-định Thông chỉ. Nam triều Nguyễn Chúa Khai quốc công nghiệp diễn chỉ của Nam-hà, và như vậy, việc biên soạn dễ khách quan và có thể tránh được sự thiên vị.

Các điều ấy đã khuyến khích chúng tôi viết sách này…